Wanneer je weet dat je leven of dat van een dierbare binnenkort zal eindigen, treedt een ongewone en intense periode aan. Een periode waarin je je overweldigd, onwetend en onzeker kunt voelen, terwijl je juist in de laatste fase nog voluit wilt leven. Ik kan een aanzet geven tot verschillende dingen die de laatste fase waardevol en waardig maken. Ik kan je helpen het leven op een rij te zetten en alles eens te overwegen. Dit kan uitmonden in een (levens)verhaal of biografie voor degenen die achterblijven.
Ik begeleid gesprekken met koppels, gezinnen of familie, in een veilige sfeer, waarin gepraat kan worden over het verleden en de toekomst. Een derde vorm die een aanzet kan zijn tot echt contact met elkaar is een vorm met muziek. Als geschoolde mezzo sopraan zing ik bij u thuis, in het ziekenhuis of elders. Ik neem zelf alles mee wat ik daarbij nodig heb. Muziek kent de weg naar het gevoel, en kan troost brengen en/of het gesprek op gang.
Er zijn momenten in het leven die als het ware uitnodigen om terug te blikken op het leven. Momenten waarop het prettig kan zijn om je verhaal in alle rust te kunnen vertellen en aandachtig beluisterd te worden. Gedachten en herinneringen raken dan geordend, en er ontstaan antwoorden op vragen als: wat zijn belangrijke waarden in je leven, waardoor ben je beïnvloed, waar heb je voor gestaan, wat zou je wensen? Ik werk met mensen aan hun persoonlijke overweging, biografie of levensverhaal. Vaak is er een aanleiding zoals een speciale verjaardag, een pensioen, een huwelijksfeest, of een naderend sterven. Soms blijft het bij een mondelinge uitwisseling. Soms voelt iemand de behoefte om iets op schrift achter te laten of door te geven aan anderen, zoals aan de kinderen of kleinkinderen.
Als u mij benadert, maken we eerst vrijblijvend kennis. Als het klikt voeren we in alle rust één of meer gesprekken. Het komt voor dat mensen de inhoud en structuur al in het hoofd hebben. Dan luister ik en kan ik uw verhaal uitwerken. Als u minder duidelijk een beeld hebt, kan ik u bevragen en zorgvuldig aan de hand van je herinneringen een levensverhaal optekenen. Onze samenwerking kan resulteren in een boekje, een speech, een brief, een luister-cd. Het groeit vaak organisch, soms dragen dierbare anderen hierin ook iets bij.
Heeft u wel eens een mooie begrafenis of crematie meegemaakt? Waar, naast het verdriet dat u misschien voelde, door middel van gedichten, persoonlijke verhalen of muziek een waardig beeld van de overledene werd neergezet? Op zo’n moment vraag ik me af hoe het geweest zou zijn als de overledene hier zelf bij had kunnen zijn. Zou het niet een prachtige voltooiing van je leven zijn als je van je omgeving hoort hoe ze jou hebben ervaren en wat je in hun leven betekend hebt? En als jij daarop kon reageren? Veel mensen zijn als de dood voor de dood. Voor die van henzelf en die van anderen. Ik word nog altijd gegrepen door opmerkingen als 'Ik heb hem nooit bedankt voor alles wat hij voor me gedaan heeft' of 'In haar laatste weken hebben we het nooit over het naderende einde gehad noch over wat voor soort ritueel ze ter afscheid zou wensen.'
Ik zie dat mensen kansen op contact in de laatste maanden of weken mislopen uit angst en onwetendheid, terwijl ze het soms graag zouden willen. Ik ervaar dat ze steun en richting kunnen gebruiken in deze ongewone en emotionele periode. Dit geldt voor degene wiens leven ten einde loopt als voor degenen die hem of haar dierbaar zijn. Ik bied steun in de vorm van gespreksbegeleiding bij een naderend levenseinde. Ik bied veiligheid en een plaats voor emoties rond het reflecteren op het leven en op vragen als 'Wat was belangrijk voor je?', 'Wat heeft het leven je gebracht?' 'Wat wil je nog zeggen?' 'Hoe zou je willen sterven?' Soms werk ik met de betrokkene alleen, maar vaker nog met een bredere kring van dierbaren of familie. Dan kan er een prachtige uitwisseling ontstaan over ieders levenservaringen, toppen en dalen, en wensen voor de toekomst. Ik faciliteer deze niet-alledaagse gesprekken op zo’n manier dat er plaats is voor een lach en een traan. Een door mijzelf gemaakt levensspel of mijn liederenprogramma 'Open hartig' zijn mooie en effectieve manieren om de drempel tot een gesprek met elkaar te verlagen.
'Metgezel van de vreugde, medicijn tegen smart' staat er op een klavecimbel, geschilderd door Johannes Vermeer. Wat men vier eeuwen geleden al wist, is anno 2014 zelfs wetenschappelijk bewezen: muziek heeft een heilzame werking. Als geschoold mezzo-sopraan weet ik hoe zingen kan helpen bij het ervaren en verwerken van emoties, van intense blijdschap tot diep verdriet. Zang kan iets vreugdevols als een geboorte, jubileum of huwelijk markeren. Daarnaast kan het gezongen lied op een moment van kwetsbaarheid op degenen die luisteren troostend of helend werken. Bijvoorbeeld wanneer er afscheid genomen moet worden: rondom ziekte, een echtscheiding of een (aanstaand) overlijden. Mijn liederenrepertoire geeft letterlijk stem aan intense gebeurtenissen en wordt 'op maat' gemaakt voor iedere opdracht. Het is zodanig gekozen en bewerkt dat het een krachtig middel is om specifieke gevoelens te vertolken, te versterken of te verzachten. Daarnaast wil het een aanzet geven tot het ophalen en delen van herinneringen. Voor mijn 'optreden' hoeft u de deur niet uit. De muziek komt naar u toe. Dit kan in een verpleeghuis zijn of in een hospice, maar ook bij families thuis, in een huiskamer of aan het bed. Van het zingen van enkele kinderliedjes tot een volledig concert.
Mijn repertoire bestaat uit klassieke liedkunst, fado’s, franse chansons en nederlandstalige liederen. Ik kan u verrassen met een selectie uit mijn repertoire, maar u mag ook zelf een selectie maken. Ook verzoeknummers zijn mogelijk. Alles wordt begeleid door professionele musici op piano en gitaar. De muzikanten waarmee ik werk kunnen maar hoeven niet fysiek aanwezig te zijn bij mijn optreden. Wanneer de ruimte klein of de setting intiem is, bijvoorbeeld in een slaapkamer, werk ik met ingespeelde geluidsbanden van hoge kwaliteit. De zang is altijd 'live' en kan ook onbegeleid (a capella) uitgevoerd worden. 'Muziek opent harten' klinkt misschien cliché, maar bezit een grote kern van waarheid. Vaak ontstaat na afloop een dierbaar gesprek onder degenen die geluisterd hebben. Ik trek mij dan discreet terug, maar kan desgewenst een rol vervullen vanuit mijn vak als psychologe. Als u interesse heeft in dit muzikale programma voor een viering of een moment van hoop en troost, denk ik graag en vrijblijvend met u mee om iets moois te realiseren. Op verzoek ontvangt u een repertoire-lijst of demo.